Αύξηση βάρους από το άγχος;

Θα μπορούσε ο αγχώδης τρόπος ζωής σας να συμβάλλει στο άγχος, στην κούραση, στην κατάθλιψη, στον κακό ύπνο και στις κακές διατροφικές συνήθειες; Αυτά τα θέματα σας οδηγούν στην υπερκατανάλωση τροφής και την αύξηση βάρους;

Η κορτιζόλη είναι ένα γλυκοκορτικοειδές (στεροειδή ορμόνη), που παράγεται από τη χοληστερόλη στους νεφρούς. Η απελευθέρωση κάποιας ποσότητας κορτιζόλης είναι φυσιολογική και αποδεσμεύεται σε περιπτώσεις, όπως όταν ξυπνάτε το πρωί, κατά τη διάρκεια της άσκησης και το οξύ άγχος.

Η κορτιζόλη διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε πολλές αντιδράσεις στο σώμα για να διεξάγει διαδικασίες και να διατηρεί την ομοιόσταση. Κατά τη διάρκεια οξείας κρίσης στρες, η κορτιζόλη απελευθερώνεται και αυξάνει προσωρινά την παραγωγή ενέργειας, εις βάρος άλλων διαδικασιών που δεν απαιτούνται για άμεση επιβίωση. Στην περίπτωση αυτή, οι προκύπτουσες βιοχημικές και ορμονικές ανισορροπίες επιλύονται.

Προβλήματα όμως εμφανίζονται πιο συχνά, όταν υπάρχει επαναλαμβανόμενη αύξηση των επιπέδων κορτιζόλης. Όταν συμβεί αυτό, η κορτιζόλη μπορεί να έχει επιβλαβείς επιδράσεις στο βάρος, την ανοσολογική λειτουργία και τον κίνδυνο χρόνιων ασθενειών.

Άγχος και αύξηση βάρους

Ένας τρόπος με τον οποίο επιτυγχάνεται αύξηση βάρους όταν η κορτιζόλη παραμένει αυξημένη, είναι η αποθήκευση σπλαχνικού λίπους. Η κορτιζόλη μπορεί να κινητοποιήσει τα τριγλυκερίδια από την αποθήκευση και να τα μεταφέρει σε σπλαχνικά λιποκύτταρα (αυτά κάτω από τον μυ, βαθιά στην περιοχή της κοιλιάς).

Η κορτιζόλη βοηθά επίσης στην ανάπτυξη ώριμων λιποκυττάρων. Αυτό έχει να κάνει με τον ενζυμικό έλεγχο, ο οποίος μετατρέπει την κορτιζόνη σε κορτιζόλη στον λιπώδη ιστό. Περισσότερα από αυτά τα ένζυμα στα σπλαχνικά λιπώδη κύτταρα, μπορεί να σημαίνουν μεγαλύτερες ποσότητες κορτιζόλης. Επίσης, τα σπλαχνικά λιπώδη κύτταρα έχουν περισσότερους υποδοχείς κορτιζόλης από το υποδόριο λίπος.

Ένας δεύτερος τρόπος με τον οποίο η κορτιζόλη μπορεί να συμβάλει στην αύξηση του σωματικού βάρους, είναι το πρόβλημα του σακχάρου στο αίμα και ινσουλίνης. Τα σταθερά υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα μαζί με την καταστολή της ινσουλίνης, οδηγούν σε κύτταρα που λιμοκτονούν από γλυκόζη. Τα κύτταρα αυτά “φωνάζουν” για ενέργεια, και ο μόνος τρόπος να στείλουν σήμα, είναι τα σήματα πείνας στον εγκέφαλο! Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υπερκατανάλωση τροφής, και η αχρησιμοποίητη γλυκόζη να έχεις ως αποτέλεσμα να αποθηκευτεί τελικά ως σωματικό λίπος. 

Μια άλλη συσχέτιση, είναι η επίδραση της κορτιζόλης στην όρεξη και την επιθυμία για τρόφιμα υψηλής θερμιδικής αξίας. Μερικές μελέτες έχουν δείξει την άμεση συσχέτιση μεταξύ των επιπέδων κορτιζόλης και της πρόσληψης θερμίδων σε γυναίκες. Η κορτιζόλη, μπορεί να επηρεάσει άμεσα την όρεξη και τις έντονες λιγούρες για φαγητό/σνακ  δεσμεύοντας τους υποδοχείς του υποθαλάμου στον εγκέφαλο. Η κορτιζόλη επηρεάζει επίσης, έμμεσα την όρεξη με τη διαμόρφωση άλλων ορμονών και παραγόντων που επηρεάζουν το άγχος, που είναι γνωστό ότι διεγείρουν την όρεξη.

Τι μπορείτε να κάνετε;

Ευτυχώς, υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε για να αναστρέψουν την πορεία της “καταστροφής”. Η καλύτερη προσέγγιση για τη διατήρηση των επιπέδων κορτιζόλης είναι η διαχείριση του στρες και η βελτιστοποίηση της διατροφής. Μιλήστε με τον κλινικό διαιτολόγο σας για να συζητήσετε περισσότερα για τη διατροφή και τον τρόπο ζωής σας και να σας βοηθήσει ακόμη και  στη μείωση της φλεγμονής.

Στέφανος Ματσούκας

Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, MSc