Διατροφικές δυσκολίες σε παιδιά που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού
Οι διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές είναι μια ομάδα διαταραχών οι οποίες χαρακτηρίζονται από δυσκολίες στην ανάπτυξη βασικών λειτουργιών, όπως η επικοινωνία και η κοινωνικοποίηση. Στις διαταραχές αυτές εκτός άλλων συμπεριλαμβάνεται και η διαταραχή αυτιστικού φάσματος.
Η διαταραχή αυτιστικού φάσματος είναι πιθανό να εμφανιστεί κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του παιδιού και επιδρά στον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρά και αντιλαμβάνεται τον κόσμο που το περιβάλλει.
Ο σκοπός της διατροφής σε άτομα στο φάσμα του αυτισμού είναι η εξάλειψη συμπτωμάτων από αλλεργίες, προβλήματα στο γαστρεντερικό σωλήνα, ελλείψεις βιταμινών, μετάλλων ,απαραίτητων λιπαρών οξέων, αμινοξέων και η ανισορροπία γενικά στην διατροφή τους.
Περιορισμένη επιλογή τροφίμων ή έντονη δυσαρέσκεια σε τρόφιμα
Άτομα στο φάσμα του αυτισμού είναι πιθανόν να έχουν κάποια ευαισθησία στη γεύση, τη μυρωδιά, το χρώμα και την υφή των τροφίμων. Μπορεί να περιορίσουν ή να αποφύγουν εντελώς κάποια τρόφιμα ακόμη και ολόκληρες ομάδες τροφίμων όπως: φρούτα, λαχανικά, γλιστερά ή μαλακά φαγητά.
Food Jags
Το Food Jags ορίζεται ως η επιμονή στην κατανάλωση των ίδιων φαγητών με τον ίδιο τρόπο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό μπορεί να δυσκολέψει περισσότερο τη δοκιμή νέων τροφίμων.
Μειωμένη πρόσληψη φαγητού
Τα παιδιά στο φάσμα του αυτισμού ενδέχεται να δυσκολεύονται στην εστίαση της προσοχής τους σε μια δραστηριότητα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Για αυτό τον λόγο μπορεί να είναι δύσκολο για ένα παιδί να καθίσει να φάει ένα γεύμα από την αρχή μέχρι το τέλος, ως εκ τούτου η μειωμένη πρόσληψη τροφής.
Mανιώδης πολυφαγία (extreme faddy eating)
Τα άτομα που εμπίπτουν στο φάσμα του αυτισμού μπορεί να παρουσιάσουν κάποιο ή κάποια από τα ακόλουθα προβλήματα καταναλώνοντας μια συγκεκριμένη διατροφή η οποία μπορεί να τους οδηγήσει στην ακραία μανιώδη πολυφαγία.
Προβλήματα Δυσκοιλιότητας
Συνήθως προκαλείται από τις περιορισμένες επιλογές τροφών. Μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσω διατροφής με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, άφθονα υγρά και τακτική φυσική δραστηριότητα.
- Παρενέργειες φαρμακευτικής αγωγής
Ορισμένα φάρμακα που χορηγούνται σε άτομα στο φάσμα του αυτισμού μπορεί να μειώσουν ή να αυξήσουν την όρεξη του παιδιού και κατά συνέπεια την ποσότητα τροφής, κάτι που μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη.
- Ελλείψεις βιταμινών και ιχνοστοιχείων
Άτομα χαμηλής λειτουργικότητας στο φάσμα του αυτισμού μπορεί να παρουσιάσουν χαμηλά επίπεδα ασβεστίου, σιδήρου, ψευδαργύρου, βιταμίνης C, βιταμίνης Β3 και βιταμίνης Β6 & Δ.
Στρατηγικές για τη βελτίωση των διατροφικών συνηθειών και ποικιλίας
Προσεγγίστε το παιδί σας εκτός κουζίνας
Πάρτε το μαζί σας στην υπεραγορά για να επιλέξει μόνο του ένα νέο φαγητό. Όταν επιστρέψετε σπίτι κάντε μαζί μια έρευνα στο διαδίκτυο για να μάθετε πού παράγεται και πως καταναλώνεται αυτό το τρόφιμο. Στη συνέχεια, αποφασίστε μαζί πώς να το μαγειρέψετε. Όταν τελειώσετε, μην ανησυχείτε αν το παιδί σας δεν θέλει να το φάει. Το γεγονός ότι το παιδί σας έχει εκτεθεί σε νέα τρόφιμα προκαλεί εξοικείωση και αυτό θα το βοηθήσει να το δοκιμάσει και να είναι πιο ευέλικτο.
Παιχνίδια
Βάλτε φαντασία, εάν φτιάξατε τα αγαπημένα του μακαρόνια με λιωμένο τυρί πείτε του ότι απόψε θα πρέπει να προσθέσει ένα μυστικό συστατικό ώστε τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας να μαντέψουν ποιο είναι. Μπορεί για παράδειγμα να επιλέξει να προσθέσει γαλοπούλα, μπρόκολο ή ντομάτες.
Προσφέρετε πολλαπλές (αλλά υγιεινές) επιλογές
Είναι σημαντικό να δίνετε στα παιδιά αρκετές επιλογές ώστε να μπορούν να αισθάνονται ότι έχουν τον έλεγχο στα γεύματά τους. Αντί να του ζητήσετε να φάει σαλάτα για παράδειγμα, δώστε του 3 επιλογές: μπιζέλι, καρότο ή σαλάτα. Αυτή η προσέγγιση βοηθά τα παιδιά να γνωρίζουν ότι είναι εντάξει να προτιμούν κάποια τρόφιμα από κάποια άλλα (όλοι έχουμε τουλάχιστον ένα τρόφιμο που δεν μας αρέσει!), αλλά αυτό που παίζει ρόλο είναι η ποικιλία στη διατροφή.
Προτίμηση σε μαγειρικά σκεύη, πιάτα, πιρούνι, χρώματα και υφή
Μπορεί να χρειαστεί να λάβετε υπόψη συγκεκριμένες προτιμήσεις που μπορεί να έχει το παιδί, όπως συγκεκριμένα μαχαιροπίρουνα ή μαγειρικά σκεύη, τρόφιμα συγκεκριμένων χρωμάτων ή υφών.
Υπερευαισθησία και αισθητηριακές διαταραχές
Τα παιδιά εμφανίζουν μεγαλύτερη ευαισθησία αναφορικά με τις αισθήσεις τους (αφή, όραση, ακοή). Κάποια παιδιά δυσκολεύονται να φάνε σε θορυβώδη ατμόσφαιρα, καθώς άλλα παιδιά μπορεί να προτιμούν να τρώνε όταν υπάρχει μουσική. Εάν ένα παιδί έχει ευαισθησία στην ακοή καλό θα ήταν να περιορίσετε τον θόρυβο κατά την διάρκεια του γεύματος (π.χ. να κλείσετε τα παράθυρα).
Συνδυασμός τροφίμων και υφές
Τα παιδιά στο φάσμα του αυτισμού συχνά αποφεύγουν τις μικτές υφές, όπως γάλα και δημητριακά μαζί ή ομελέτα με λαχανικά, έτσι μπορεί να προτιμούν να τα καταναλώνουν ξεχωριστά.
Ελεάνα Λιασίδου
Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, MSc
Βιβλιογραφία:
Autism Speaks. (2019). Encouraging Picky Eaters with Autism to Try New Foods | Autism Speaks. [online] Available at: https://www.autismspeaks.org/expert-opinion/encouraging-picky-eaters-autism-try-new-foods [Accessed 5 Sep. 2019].
Eatright.org. (2019). Autism Spectrum Disorders and Diet. [online] Available at: https://www.eatright.org/health/diseases-and-conditions/autism/nutrition-for-your-child-with-autism-spectrum-disorder-asd [Accessed 5 Sep. 2019].