Πανδημία κορονοϊού covid19: Πώς να “ενισχύσετε” το ανοσοποιητικό σας σύστημα; (Μέρος A)
Ωραία! Τώρα που έχω την προσοχή σας μετά την ανάγνωση του τίτλου συνεχίστε να διαβάζετε! Η σύντομη απάντηση στην ερώτηση – πώς “ενισχύετε” ή “boost-άρετε” το ανοσοποιητικό σας σύστημα – είναι ότι… ΔΕΝ μπορείτε. Η έννοια της “ενίσχυσης” του ανοσοποιητικού συστήματος ΔΕΝ είναι επιστημονική και δεν υπάρχει στην ιατρική. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι βασίζεται σε μια σημαντική παρεξήγηση της ανοσίας και των βιολογικών συστημάτων που την αποτελούν. Λέγοντας τα πιο πάνω, φυσικά και υπάρχουν τρόποι που μπορείτε να βελτιώσετε την ανοσοποιητική λειτουργία σας, και είναι πολύ απλά τρόποι αποφυγής πράξεων που εμποδίζουν την ανοσοποιητική λειτουργία.
Οι βιολογικοί μας οργανισμοί αποτελούνται από πολύ πολύπλοκα, δυναμικά και ομοιοστατικά συστήματα. Και μπορεί να είναι προφανές, αλλά πολλοί αμφιλεγόμενοι ισχυρισμοί υγείας παραβιάζουν αυτή τη βασική κατανόηση της βιολογίας. Το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ένα εξαιρετικά πολύπλοκο σύστημα – τόσο πολύπλοκο που παρόλο που έχουμε τεράστια γνώση σ’αυτό, έχουμε μεγάλες δυσκολίες να προβλέψουμε την καθαρή επίδραση συγκεκριμένων αλλαγών του. Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί σε οποιαδήποτε μελέτη επιδιώκει να δείξει μια αλλαγή σε κάποιο βαθμό της ανοσολογικής λειτουργίας και στη συνέχεια καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η “ενίσχυση” του ανοσοποιητικού συστήματος είναι καλό πράγμα!
Το ανοσοποιητικό σύστημα κινείται σε πολύ λεπτή ισορροπία και η εξέλιξη του γίνεται εδώ και εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια. Εάν υπήρχε ένας απλός τρόπος για να γίνει αυτό το σύστημα πιο λειτουργικό, θα το γνωρίζαμε ήδη. Με άλλα λόγια, δεν υπάρχει ένας απλός τρόπος για να “χακάρουμε” αυτό το σύστημα με ένα συμπλήρωμα διατροφής ή ένα άλλο μέτρο. Η ανοσία είναι ουσιαστικά ένα δίκοπο μαχαίρι – από την μια καταπολεμά τους εισβολείς και τα κατεστραμμένα κύτταρα, ενώ από την άλλη προσπαθεί να ελαχιστοποιήσει τη βλάβη στον ίδιο μας τον ιστό. Σκεφτείτε τη φλεγμονή – η οποία είναι ένα καλό πράγμα όταν σκοτώνει τα βακτήρια, αλλά ταυτόχρονα μπορεί να προκαλέσει και πολλές βλάβες. Όταν αυτή η λεπτή ισορροπία διαταραχθεί, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι μια αυτοάνοση ασθένεια. Επομένως, ο καθένας από εμάς θα πρέπει να σκεφτεί δύο και τρεις (και εκατό!!) φορές πριν κάνει κάτι που θα διαταράξει αυτή τη λεπτή ισορροπία. Οι πιθανότητες είναι μεγαλύτερες να γίνουν τα πράγματα χειρότερα, αντί να καλυτερεύσουν. Δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα. Και το μόνο σίγουρο , είναι ότι ΔΕΝ υπάρχει “σούπερ” ανοσία μέσω της διατροφής σας ή μέσω ενός συμπληρωματος διατροφής.
H υπερβολική δραστηριότητα του ανοσοποιητικού συστήματος μπορεί κατά λάθος να αναγνωρίσει τους ιστούς σας σαν ξένα σώματα, προκαλώντας ασθένειες όπως ο λύκος, η αρθρίτιδα, η ηπατική νόσος και οι δερματικές παθήσεις, καθώς και οι αλλεργίες, γιατί υπεραντιδρά με σχετικά, ακίνδυνες ουσίες. Κανένας δεν θέλει ένα ανοσοποιητικό σύστημα υπερβολικά φορτισμένο!
Τι όμως πραγματικα δουλεύει;
Ο καλύτερος τρόπος για να διατηρείτε το ανοσοποιητικό σας σύστημα σε βέλτιστη λειτουργία είναι πολύ απλά, η ισορροπημένη διατροφή. Τα συμπληρώματα διατροφής πρέπει να κάνουν ακριβώς αυτό που υποδηλώνει το όνομά τους, να “συμπληρώνουν” μια διατροφή. Η λήψη συμπληρωμάτων δεν είναι απαραίτητη και δεν αντικαθιστά μια υγιεινή διατροφή. Η λήψη ενός συμπληρώματος πρέπει να είναι στοχοθετημένη και βασισμένη σε αποδεικτικά στοιχεία – ουσιαστικά, αν έχετε χαμηλή περιεκτικότητα σε ένα ή περισσότερα θρεπτικά συστατικά (με βιοχημικά αποδεικτικά στοιχεία) ή έχετε κάποια ιατρική πάθηση που είναι γνωστό ότι έχει αυξημένη ζήτηση για μια συγκεκριμένη θρεπτική ουσία, τότε το συμπλήρωμα είναι απόλυτα λογικό. Ενώ οι περισσότεροι λαμβάνουν τα μικροθρεπτικά συστατικά από την (υγιή) διατροφή, ορισμένες ομάδες ανθρώπων – ηλικιωμένοι, έγκυες / θηλάζουσες, χορτοφάγοι, vegan, άτομα με ανεπαρκή έκθεση στον ήλιο και άτομα με συγκεκριμένες χρόνιες ασθένειες – ενθαρρύνονται να παίρνουν τα απαραίτητα συμπλήρωματα. Δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία για οφέλη με την καθημερινή λήψη συμπληρωμάτων. Καταναλώστε τα φρούτα και τα λαχανικά σας και να έχετε μια καλά ισορροπημένη διατροφή. Δεν είναι και τόσο δύσκολο!
Ένας άλλος τρόπος να αποφευχθεί η αναστολή της υγιούς ανοσολογικής λειτουργίας είναι να αποφευχθεί το άγχος / στρες. Υπάρχουν εκατοντάδες μελέτες που δείχνουν αλλαγές στην ανοσολογική λειτουργία ως μέρος της αντίδρασης του στρες. Ωστόσο, οι κλινικές επιπτώσεις αυτών των αλλαγών δεν είναι σαφείς. H έρευνα για τις επιδράσεις του άγχους στη φλεγμονή, έχει δείξει ότι η έκθεση στο στρες μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα ανάπτυξης ασθένειας, καθώς και να επιδεινώσει τις προϋπάρχουσες συνθήκες.
Αυτό μας φέρνει ίσως στον πιο σημαντικό παράγοντα – να είναι κανείς γενικά υγιης αρχικά. Μια κατάσταση ασθένειας, μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη φυσιολογική λειτουργία σας, μειώνοντας την αντοχή της ανοσολογικής σας ικανότητας. Μπορεί επίσης να “σπαταλά” τους πόρους σας, έτσι ώστε να υπάρχουν λιγότεροι πόροι για την καταπολέμηση των λοιμώξεων. Το βλέπουμε καθαρά αυτό στην τρέχουσα πανδημία – οι πιο ευάλωτοι άνθρωποι είναι μεγάλα άτομα με χρόνια ασθένεια. Δεν μπορούν να εξαλειφθούν μαγικά οι χρόνιες παθήσεις, αλλά είναι σημαντικό να βεβαιωθείτε ότι αντιμετωπίζετε βέλτιστα οποιασδήποτε χρόνια παθήση για να ελαχιστοποιήσετε, τυχόν αρνητικές επιπτώσεις στην ανοσοπροστασία σας. Ένας άλλος τεράστιος παράγοντας που πρέπει να προσέχετε, είναι επίσης άλλες οξείες ασθένειες που μπορεί να εμφανιστούν. Εάν, για παράδειγμα αρρωστήσετε, αυτό θα σας κάνει πιο ευαίσθητο στο COVID-19, ενώ το σώμα σας χρησιμοποιεί πόρους που καταπολεμούν την αρχική μόλυνση.
H συνέχεια στο Μέρος Β. . .
Στέφανος Ματσούκας
Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, MSc