Βρεφική Διατροφή και Απογαλακτισμός
Η διατροφή στη βρεφική και παιδική ηλικία και συγκεκριμένα τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού, είναι από τους πιο καθοριστικούς παράγοντες για την υγεία, την ανάπτυξη και την εξέλιξή του. Είναι μια από τις πιο σημαντικές περιόδους, αφού χαρακτηρίζεται από καθορισμένες ανάγκες όσον αφορά τις απαιτήσεις για την ενέργεια και τα θρεπτικά συστατικά. Η ποσότητα και ποιότητα των θρεπτικών συστατικών κατά τη βρεφική και παιδική ηλικία, έχει βρεθεί να σχετίζεται με μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία, τη γνωστική ανάπτυξη και την εμφάνιση ασθενειών. Με λίγα λόγια, μια «κακή» διατροφή κατά τη βρεφική ηλικία ίσως να οδηγήσει σε μειονεκτήματα για το βρέφος, όπως η καθυστερημένη κινητική και γνωστική ανάπτυξη, προβλήματα συμπεριφοράς, ανεπαρκείς κοινωνικές δεξιότητες, μειωμένο εύρος προσοχής, μαθησιακές ελλείψεις και χαμηλότερο μορφωτικό επίτευγμα.
Είναι φυσιολογικό και αναμενόμενο στα νεογέννητα να χάνουν βάρος κατά την πρώτη εβδομάδα και να επανέρχονται στο βάρος γέννησης τους μέχρι το τέλος των δύο πρώτων εβδομάδων. Για τους πρώτους μήνες της ζωής του βρέφους, είναι πλέον ευρέως αναγνωρισμένο ότι το μητρικό γάλα αποτελεί την πιο κατάλληλη επιλογή για τη θρέψη του βρέφους. Παρόλα αυτά, ακόμα και στην περίπτωση του γάλακτος φόρμουλας (για οποιοδήποτε λόγο δεν θηλάζει η μητέρα), δεν παύει το γάλα να αποτελεί την καλύτερη τροφή για ένα βρέφος, αφού ο εγκέφαλος και τα άλλα όργανα αυξάνονται ταχύτατα και το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ακόμα ανώριμο.
Αδιαμφισβήτητα, να σημειωθεί ότι τα πλεονεκτήματα του θηλασμού για το βρέφος αλλά για τη μητέρα είναι τόσα πολλά, που καλό θα ήταν όλες οι νέες μητέρες, όσο δύσκολο και να είναι, να προσπαθούν και να επιμένουν στο μητρικό θηλασμό πριν την απόφαση τους να δώσουν γάλα φόρμουλας .
Μετά από τους πρώτους 4-6 μήνες, έρχεται η φάση του απογαλακτισμού, όπου το βρέφος περνάει σε πολτοποιημενες τροφές, είτε εύκολα με μεγάλη δεκτικότητα, είτε αργά και πιο διστακτικά. Είναι σημαντικό ότι ο απογαλακτισμός δεν πρέπει να πραγματοποιείται πέραν των 6 μηνών. Οι αυξημένες απαιτήσεις του μωρού σας σε θρεπτικά συστατικά, δεν καλύπτονται μόνο με την παροχή γάλακτος. Επίσης, η καθυστερημένη εισαγωγή νέων γεύσεων και υφών στη φάση αυτή, μπορεί να δυσκολέψει το μωρό να δεχτεί νέα τρόφιμα.
Η εισαγωγή νέων τροφών γίνεται με μία μόνο τροφή κάθε φορά, και δίνεται για 2-3 μέρες πριν την εισαγωγή καινούριας τροφής, ώστε να μπορεί να παρατηρείται τυχόν αλλεργική αντίδραση.
Στην αρχή, το μωρό μπορεί να μην δεχτεί κάποια νέα τρόφιμα. Αν σας δώσει σημάδια άρνησης, κλείνοντας το στόμα ή γυρνώντας το κεφάλι, σταματήστε αυτό το τρόφιμο και δοκιμάστε το ξανά άλλη μέρα. Προσπαθήστε το φαγητό να είναι μια ευχάριστη διαδικασία για το μωρό. Αν πιέζετε το μωρό σας να φάει, μπορεί να φέρει αντίθετα αποτελέσματα, με το να καταλήξει να μην θέλει να δοκιμάσει νέα φαγητά!
Η έγκαιρη εισαγωγή τροφών είναι απαραίτητη τόσο για διατροφικούς και αναπτυξιακούς λόγους, όσο και για να καταστεί δυνατή η μετάβαση από το γάλα στα οικογενειακά τρόφιμα. Το γάλα δεν παύει να είναι σημαντικό κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους και περισσότερο, ανεξάρτητα από το πόσο αγαπητά μπορεί να είναι τα στερεά τρόφιμα.
Η καθυστερημένη εισαγωγή πιθανών αλλεργιογόνων, όπως γλουτένη, ψάρια, αυγά, ξηροί καρποί, δεν έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τις πιθανότητες για αλλεργίες, είτε σε βρέφη που βρίσκονται σε κίνδυνο για την ανάπτυξη αλλεργίας είτε σε αυτά που δεν βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο.
Αυξήστε σταδιακά την ποικιλία τροφίμων, την ποσότητα αλλά και τη σύσταση των τροφών. Θα πρέπει σιγά σιγά να αλλάξετε την υφή των τροφίμων, από το λείο πουρέ σε πολτοποιημένα τρόφιμα με σβώλους, αφού κάνει καλό στη σιαγόνα και στην ανάπτυξη της ομιλίας. Τα μωρά δεν χρειάζονται πάντα τα δόντια για να μασήσουν τις τροφές.
Αγαπητοί γονείς, να είστε έτοιμοι για ένα χάος στο τραπεζάκι του μωρού σας. Είναι μια σημαντική στιγμή για το μωρό σας να πειραματιστεί με τα τρόφιμα, να τα ακουμπήσει, να τα λιώσει, να φάει με τα δάχτυλα, να δημιουργήσει ένα «γλυκό» χάος ώστε να εξοικειωθεί με την διαδικασία σίτισης!
Κωνσταντίνα Φιλίππου
Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, MSc